Dozór elektroniczny – poradnik prawny

W artykule zatytułowanym „Im więcej obowiązków, tym większa szansa na dozór elektroniczny” Adwokat Mariusz Stelmaszczyk wskazał, że podstawowym błędem  popełnianym przez skazanych ubiegających się o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest ograniczenie się do wnioskowania o wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – bez wskazania obowiązków, jakie skazani chcą w tym czasie na siebie przyjąć.

Warto pamiętać, że zgodnie z art. 8 ust. 2 Ustawy o dozorze elektronicznym, Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o dozór elektroniczny obowiązki określone w art. 72 k.k., a wiec takie same jak w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, np. obowiązek wykonywania pracy zarobkowej lub kontynuowania nauki.

To sam skazany, we wniosku do Sądu Penitencjarnego o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności , powinien wskazać obowiązki, jakie chce realizować w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym.

Jednym z obowiązków, jakie Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego jest przewidziany w art. 72 par. 1 pkt 4 k.k. obowiązek  wykonywania pracy zarobkowej, nauki lub przygotowania się do zawodu.

O nałożenie obowiązku wykonywania pracy zarobkowej powinni wnioskować ci skazani, którzy albo już pracują albo mają możliwość podjęcia pracy. Warto pamiętać, by do wniosku o dozór elektroniczny dołączyć dokument potwierdzający fakt wykonywania pracy (np. umowę o pracę, umowę zlecenia czy umowę o dzieło), albo możliwość podjęcia zatrudnienia (np. oświadczenie przyszłego pracodawcy o zamiarze zatrudnienia skazanego).

O nałożenie obowiązku nauki w trakcie dozoru elektronicznego powinni wnioskować Ci skazani, którzy aktualnie się uczą, albo planują rozpocząć naukę. Warto dołączyć do wniosku o dozór elektroniczny dokument potwierdzający naukę w szkole (np. legitymację szkolną lub zaświadczenie ze szkoły) albo fakt przyjęcia, zapisania się do szkoły.

Przestrzegam przed proponowaniem we wniosku o dozór elektroniczny nałożenia obowiązków, których skazany nie może lub nie ma zamiaru wykonać. Spowoduje to uchylenie zezwolenia na wykonanie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego i osadzenie skazanego w zakładzie karnym.

Autor: Aplikant Adwokacki Michał Miller 

W jednym z poprzednich artykułów zatytułowanym „Im więcej obowiązków, tym większa szansa na dozór elektroniczny” Adwokat Mariusz Stelmaszczyk wskazał na podstawowy błąd popełniany przez skazanych ubiegających się o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jakim  jest ograniczenie się do wnioskowania o wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – bez wskazania obowiązków, jakie skazani chcą w tym czasie na siebie przyjąć.

Tymczasem, zgodnie z art. 8 ust. 2 Ustawy o dozorze elektronicznym, Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o dozór elektroniczny obowiązki określone w art. 72 k.k., a wiec takie same jak w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności,  w tym obowiązek łożenia na utrzymanie osoby najbliższej dla skazanego, np. małoletniego dziecka.

To sam skazany, we wniosku do Sądu Penitencjarnego o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności  w systemie dozoru elektronicznego, powinien wskazać obowiązki, jakie chce realizować w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym.

Jednym z obowiązków, jakie Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego jest przewidziany w art. 72 par. 1 pkt 3 k.k. obowiązek  wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby.

O nałożenie obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby, mogą wnioskować ci skazani, którzy posiadają na swoim utrzymaniu inne osoby, najczęściej chodzi tu o małoletnie dzieci.

Aby jednak Twoja propozycja wpłynęła pozytywnie na ocenę wniosku o dozór elektroniczny przez Sąd, należy wykazać w jaki sposób zmieni się sytuacja osoby będącej na Twoim utrzymaniu w razie osadzenia Cię w zakładzie karnym. Propozycję nałożenia obowiązku łożenia na utrzymanie np. małoletniego syna warto połączyć z obowiązkiem wykonywania pracy zarobkowej, co dodatkowo uwiarygodni szczerość  zamiarów skazanego i możliwość ich realizacji.

Nie wystarczy wskazać, że chcesz aby Sąd nałożył na Ciebie obowiązek łożenia na utrzymanie innej osoby. W ten sposób pokazujesz Sądowi jedynie to, że w zamian za udzielenie zgody na odbywanie kary w ramach dozoru elektronicznego jesteś skłonny ponieść dodatkową dolegliwość. Jest to za mało przekonywujące, by Sąd pozytywnie rozpatrzył Twój  wniosek.

Dla przykładu: jeżeli o dozór elektroniczny ubiega się mężczyzna, posiadający małoletnie dziecko, na które płaci alimenty, wówczas powinien wskazać, jakie konsekwencje dla dziecka i jego matki pociągnie za sobą osadzenie go w zakładzie karnym. W trakcie pobytu w zakładzie karnym, nie będzie miał możliwości wykonywania pracy zarobkowej. W konsekwencji skazany w zakładzie karnym będzie bezproduktywnie siedział w celi, podczas gdy jego dziecku będzie brakować środków do życia. Natomiast nałożenie na niego obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka wraz z obowiązkiem wykonywania pracy zarobkowej pozwoli mu produktywnie spędzić czas odbywania kary w ramach dozoru elektronicznego. Większość czasu, który będzie mógł spędzać poza miejscem odbywania kary przeznaczy na wykonywanie pracy, by płacić alimenty na dziecko. Skazany będzie ciężko pracował, gdyż w przypadku niewypełnienia deklarowanych obowiązków Sąd może odwołać dozór i skierować go do zakładu karnego. Jest to dla Sądu bardzo poważny argument przemawiający za pozytywnym rozpatrzeniem wniosku o dozór elektroniczny.

Odpowiednie dobranie zaproponowanych we wniosku o dozór elektroniczny obowiązków, może zadecydować o pozytywnym jego rozpatrzeniu. Należy jednak pamiętać by nie kierować się tutaj zasadą „im więcej tym lepiej”, gdyż zaproponowane we wniosku obowiązki powinny mieć związek z popełnionym przestępstwem lub służyć wsparciu i uzupełnieniu procesu resocjalizacji skazanego, a nie stanowić jedynie dodatkowego obciążenia podczas odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego.  

Autor: Aplikant Adwokacki Michał Miller

Do napisania tego artykułu zainspirowało mnie pytanie zadane przez jedną z czytelniczek bloga:

„Chciałabym się dopytać, ponieważ nigdzie nie odszukałam takiej informacji, czy osoba, która nie ma stałego miejsca zamieszkania, jest osobą bezdomną może starać się o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego w schronisku dla bezdomnych, hostelu lub tego typu miejscach ?”

Jest to bardzo ciekawe zagadnienie, które nie zostało dotąd jednoznacznie wyjaśnione w ustawie o dozorze elektronicznym ani w dotyczącej jej literaturze.

Zgodnie z art. 6 ustawy o dozorze elektronicznym: „Sąd penitencjarny może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej jednego roku w systemie dozoru elektronicznego skazanemu na taką karę, posiadającemu określone miejsce stałego pobytu oraz zgodę osób pełnoletnich wspólnie z nim zamieszkujących ,jeżeli jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary oraz jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą jego osadzenia w zakładzie karnym, a udzieleniu takiego zezwolenia nie stoją na przeszkodzie warunki mieszkaniowe skazanego umożliwiające funkcjonowanie systemu dozoru elektronicznego, a także możliwości techniczno-organizacyjne wykonywania tego dozoru przez upoważniony podmiot dozorujący, zwane dalej „warunkami technicznymi”. 

Przytoczony przepis art.6 Ustawy o dozorze elektronicznym nakłada na skazanych ubiegających się o o odbycie kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym wymóg posiadania stałego miejsca pobytu, a nie prawa własności lub innego tytułu prawnego do lokalu – miejsca wykonywania dozoru elektronicznego. Zgodnie z art. 8.1 ustawy o dozorze elektronicznym podstawowym obowiązkiem skazanego odbywającego karę w systemie dozoru elektronicznego jest pozostawanie we wskazanym przez sąd penitencjarny miejscu (miejscu pobytu lub innym wskazanym miejscu) w wyznaczonym czasie.  Tego miejsca dotyczyć będzie także zainstalowanie elektronicznego urządzenia rejestrującego, jak również czynności materialno-techniczne upoważnionego podmiotu rejestrującego lub podmiotu prowadzącego centralę monitorowania.

Decydujące znaczenie ma w tym przypadku trwałość przebywania w danym miejscu. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 14 lutego 2008 r., sygn. akt III SA/Lu 574/07: „Miejsce stałego pobytu osoby to miejsce, w którym osoba ta realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe. O kwalifikacji pobytu nie decyduje oświadczenie osoby meldowanej, lecz okoliczności faktyczne wskazujące na rzeczywisty zamiar osoby, której obowiązek meldunkowy dotyczy, tj. miejsce skoncentrowania najważniejszych spraw życiowych, częstotliwość pobytu w miejscu stałego zameldowania wraz z powodami, dla których tam bywa. O takiej kwalifikacji pobytu przesądza możliwość ustalenia, że osoba tam mieszka, nocuje, przygotowuje i spożywa posiłki, przyjmuje wizyty członków rodziny lub znajomych, utrzymuje chociażby okazjonalne kontakty z sąsiadami, przyjmuje i nadaje korespondencję.”

W praktyce dla Sądu Penitencjarnego ważne jest uzyskanie pewności, że skazany będzie mógł przebywać w określonym miejscu przez cały okres odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego. W mojej opinii, jeżeli istnieje możliwość uzyskania takiego zapewnienia od schroniska dla bezdomnych, hostelu lub placówki Monaru, to miejsce to jak najbardziej kwalifikuje się do odbywania w nim kary w systemie dozoru elektronicznego.

Kolejnym warunkiem wynikającym z art. 6 ustawy o dozorze elektronicznym jest uzyskanie zgody wszystkich pełnoletnich osób, które również zamieszkują  miejscu wykonywania dozoru elektronicznego. Zarówno w przypadku schroniska dla bezdomnych jak i hostelu w ramach jednego pomieszczenia zamieszkuje wiele osób. Duża część z nich zamieszkuje chwilowo, przez co skład wspólnie zamieszkujących osób ulega ciągłym zmianom, co może stanowić dla Sądu poważny problem.

Podsumowując, moim zdaniem hostel, schronisko dla bezdomnych, placówka Monaru mogą zostać zaakceptowane przez Sąd jako miejsce odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Konieczne byłoby jednak uzyskanie przez skazanego zaświadczenia od właściciela hostelu lub schroniska czy też kierownika placówki Monaru o możliwości zamieszkiwania tam skazanego przez cały okres odbywania kary w trybie dozoru elektronicznego.

Autor: Aplikant Adwokacki Michał Miller

W jednym z poprzednich artykułów zatytułowanym „Im więcej obowiązków, tym większa szansa na dozór elektroniczny” Adwokat Mariusz Stelmaszczyk wskazał na podstawowy błąd popełniany przez skazanych ubiegających się o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jakim  jest ograniczenie się do wnioskowania o wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – bez wskazania obowiązków, jakie skazani chcą w tym czasie na siebie przyjąć.

Tymczasem, zgodnie z art. 8 ust. 2 Ustawy o dozorze elektronicznym, Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o dozór elektroniczny obowiązki określone w art. 72 k.k., a wiec takie same jak w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

To sam skazany, we wniosku do Sądu Penitencjarnego o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności , powinien wskazać obowiązki, jakie chce realizować w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym.

Jednym z obowiązków, jakie Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego jest przewidziany w art. 72 par.1 pkt 6 k.k. obowiązek poddania się leczeniu uzależnienia od alkoholu albo środków odurzających.

O nałożenie obowiązku poddania się terapii uzależnienia od alkoholu lub narkotyków w trakcie dozoru elektronicznego powinni wnioskować Ci,którzy zostali skazani za przestępstwo popełnione w związku z zażywaniem narkotyków lub nadużywaniem alkoholu, a więc dla przykładu:

• osoby skazane za przestępstwo prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu, które dopuściły się tego czynu w związku z nadużywaniem alkoholu

• osoby skazane za przestępstwo z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a więc np. posiadanie, udzielanie, sprzedaż narkotyków czy uprawę konopi innych  niż włókniste, jeżeli dopuściły się jednego z tych przestępstw w związku z uzależnieniem od narkotyków

• osoby skazane za dowolne przestępstwo, np. kradzież, paserstwo, oszustwo, groźby karalne, pobicie i inne, jeśli popełniły je w związku z nadużywaniem alkoholu lub zażywaniem środków odurzających – chodzi tu np. o osobę uzależnioną od narkotyków, która popełniła przestępstwo kradzieży, by w ten sposób zdobyć pieniądze na zakup środków odurzających

Pozytywne rozpatrzenie wniosku skazanego o dozór elektroniczny zależy od przekonania Sędziego Penitencjarnego, że odbycie orzeczonej kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym przyniesie wobec niego lepszy skutek wychowawczy niż osadzenie go w zakładzie karnym. Dla przykładu: w przypadku skazania na karę krótkoterminową do  1 roku pozbawienia wolności, możliwości odbycia przez skazanych terapii uzależnienia od alkoholu w zakładzie karnym są bardzo ograniczone z uwagi na długi okres oczekiwania na wolne miejsce na terapii. Tymczasem poza zakładem karnym skazany może od razu podjąć terapię np. dla osób uzależnionych od alkoholu.

W przypadku gdy osoba skazana za jazdę pod wpływem alkoholu, zaproponuje Sądowi nałożenie na nią obowiązku powstrzymywania się od nadużywania alkoholu i poddania się leczeniu dla osób z problemami alkoholowymi, pokazuje w ten sposób Sądowi że jest świadoma swoich problemów, zrozumiała popełnione przez siebie błędy i ma zamiar dołożyć wszelkich starań, by błędy te się już więcej nie powtórzyły. Dla Sądu jest to dowód, że skazany chce aktywnie uczestniczyć w procesie resocjalizacji, przez co  znacznie zwiększa swoją szansę na pozytywne rozpatrzenie wniosku o dozór elektroniczny.

By propozycja była dla Sądu  bardziej przekonująca, przed złożeniem wniosku o dozór elektroniczny warto zwrócić się pisemnie do odpowiedniej placówki z zapytaniem o dostępność miejsc na organizowanej przez nich terapii oraz jakie warunki należy spełnić by do terapii dołączyć. Kopię tego zapytania wraz z udzieloną przez placówkę odpowiedzią należy dołączyć do wniosku o dozór elektroniczny, co pokaże Sądowi, że propozycja skazanego jest poważna, a nie stanowi jedynie pustego argumentu na poparcie wniosku.

Odpowiednie dobranie zaproponowanych we wniosku o dozór elektroniczny obowiązków może zadecydować o pozytywnym jego rozpatrzeniu. Należy jednak pamiętać by nie kierować się tutaj zasadą „im więcej tym lepiej”, gdyż zaproponowane we wniosku obowiązki powinny mieć związek z popełnionym przestępstwem i służyć wsparciu i uzupełnieniu procesu resocjalizacji, a nie stanowić jedynie dodatkowego obciążenia podczas odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego.

Autor: Aplikant Adwokacki Michał Miller

Do napisania tego artykułu zainspirowały mnie liczne zapytania od czytelników bloga dotyczące kosztów, jakie trzeba ponieść w postępowaniu przed Sądem Penitencjarnym o zezwolenie na wykonanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Kwestia ta budzi wiele wątpliwości ponieważ początkowo, po wprowadzeniu do systemu polskiego prawa instytucji dozoru elektronicznego złożenie wniosku o dozór elektroniczny wiązało się z koniecznością wniesienia opłaty. Skazany był również zobowiązany do ponoszenia kosztów funkcjonowania systemu przez cały okres odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego, co wynikało z ówczesnego brzmienia art. 8 ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego.

Obecnie zarówno złożenie wniosku o dozór elektroniczny jak i odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego jest w całości bezpłatne. W dniu 25 czerwca 2010 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o dozorze elektronicznym, na podstawie której wszystkie koszty związane z funkcjonowaniem systemu dozoru elektronicznego ponosi Skarb Państwa. Bezpłatność tego postępowania wynika wprost z przepisów ustawy i nie trzeba o nią w żaden sposób zabiegać.

 Dla osoby skazanej, która ubiega się o zezwolenie na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego oznacza to że:

• składając wniosek do Sądu Penitencjarnego o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego skazany nie ma obowiązku wniesienia opłaty;

• niezależnie od wyniku postępowania, tzn. czy wniosek zostanie uwzględniony czy oddalony przez Sąd, skazany nie ponosi żadnych kosztów związanych z postępowaniem przed Sądem;

• w przypadku udzielenia przez Sąd zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego skazany nie ponosi żadnych kosztów funkcjonowania systemu;

• zarówno bransoletka jak i urządzenie monitorujące są użyczane skazanemu bezpłatnie;

• skazany nie ponosi żadnych kosztów z tytułu badania możliwości technicznych funkcjonowania systemu dozoru elektronicznego w mieszkaniu skazanego oraz ewentualnych napraw, wymian i konserwacji sprzętu, chyba że uszkodzenia sprzętu powstaną z wyłącznej winy skazanego.

Jak wynika z powyższego, dozór elektroniczny jest instytucją w pełni bezpłatną i staranie się o skorzystanie z niej nie wymaga ponoszenia przez skazanego żadnych kosztów. Jest to więc doskonała możliwość, by spróbować uniknąć pobytu w Zakładzie Karnym i odbyć orzeczoną przez Sąd karę we własnym domu bez konieczności przerywania pracy czy nauki.

Autor: Aplikant Adwokacki Michał Miller 

W poprzednim artykule zatytułowanym „Im więcej obowiązków, tym większa szansa na dozór elektroniczny” napisałem, że jednym z podstawowych błędów popełnianych przez skazanych ubiegających się o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest ograniczenie się do wnioskowania o odbycie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – bez wskazania obowiązków, jakie skazani chcą w tym czasie na siebie przyjąć.

Tymczasem, zgodnie z art.8 ust.2 Ustawy o dozorze elektronicznym, Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o dozór elektroniczny obowiązki określone w art.72 k.k., a wiec takie same jak w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Ty sam, we wniosku do Sądu, powinieneś wskazać obowiązki, jakie chcesz realizować w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym. Jednym z nich jest obowiązek naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu przestępstwem, za które zostałeś skazany na karę pozbawienia wolności.

Zilustruję to na następującym przykładzie:

Jak Kowalski został skazany prawomocnym wyrokiem na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo oszustwa z art.286 par. 1 k.k.polegające na wyłudzeniu od pokrzywdzonego Piotra Nowaka na serwisie aukcyjnym allegro pieniędzy w kwocie 1000 zł. na zakup odtwarzacza mp3.

We wniosku o zezwolenie na odbycie tej kary poza zakładem karnym – w trybie dozoru elektronicznego skazany Jak Kowalski powinien zaproponować, by Sąd Penitencjarny nałożył na niego obowiązek wykonywania pracy zarobkowej oraz naprawienia szkody wyrządzonej Piotrowi Nowakowi poprzez zapłatę na jego rzecz kwoty 1000 zł.  w 5 ratach po 200 zł. miesięcznie.

W uzasadnieniu wniosku Jak Kowalski powinien wskazać, że osadzenie go w zakładzie karnym spowoduje utratę pracy, a w konsekwencji uniemożliwi mu naprawienie szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu Piotrowi Nowakowi. Z kolei uwzględnienie jego prośby o dozór elektroniczny, nie dość, że pozwoli mu zachować aktualną pracę, to w dodatku umożliwi mu naprawienie szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu w miarę jego możliwości, tj. po 200 zł. miesięcznie.

Proponując we wniosku o dozór elektroniczny nałożenie tych dwóch obowiązków: wykonywania pracy zarobkowej oraz naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu skłonisz Sędziego Penitencjarnego do rozważenia argumentów przemawiających za i przeciwko zezwoleniu na odbycie przez Ciebie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym. Oto one:

• uwzględniając wniosek o dozór elektroniczny Sąd uwzględni interes pokrzywdzonego, doprowadzając do naprawienia wyrządzonej mu szkody

• uwzględniając wniosek skazanego o dozór elektroniczny Sąd Penitencjarny pozwoli skazanemu na dalsze wykonywanie pracy zarobkowej

• w razie uchylania się przez skazanego od wykonania nałożonych na niego obowiązków, tj. wykonywania pracy i naprawienia szkody pokrzywdzonemu Sąd Penitencjarny uchyli udzielone mu zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i zarządzi osadzenie go w zakładzie karnym

Jak widać, udzielenie skazanemu zezwolenia na wykonanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym, niesie za sobą korzyści, jakimi są: utrzymanie przez skazanego pracy oraz naprawienie szkody poniesionej przez pokrzywdzonego. Jednocześnie Sąd Penitencjarny zachowuje możliwość osadzenia skazanego w zakładzie karnym w wypadku uchylania się przez niego od wykonania  nałożonych obowiązków.

Jak widzisz, zaproponowanie we wniosku o dozór elektroniczny nałożenia obowiązku wykonywania pracy zarobkowej oraz naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu znacząco zwiększa Twoje szanse na jego uwzględnienie przez Sąd Penitencjarny.

Jednym z podstawowych błędów popełnianych przez skazanych ubiegających się o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest ograniczenie się do wnioskowania o odbycie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – bez wskazania obowiązków, jakie skazani chcą w tym czasie na siebie przyjąć.

Zazwyczaj skazani składają w Sądzie Penitencjarnym wniosek o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym, nie proponując Sądowi Penitencjarnemu niczego w zamian za pozytywne rozpoznanie ich wniosku. 

Tymczasem, zgodnie z art.8 ust.2 Ustawy o dozorze elektronicznym, Sąd Penitencjarny może nałożyć na skazanego ubiegającego się o dozór elektroniczny obowiązki określone w art.72 k.k., a wiec takie same jak w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Jeśli zatem starasz się o odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, wówczas Ty sam, we wniosku do Sądu, powinieneś wskazać obowiązki, jakie chcesz realizować w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym. Taka konstrukcja wniosku znacząco zwiększy Twoje szanse na pozytywne rozpatrzenie Twojej wniosku przez Sąd Penitencjarny.

By to zrozumieć powinieneś zastanowić się, jak myśli Sędzia, który rozpozna Twoją prośbę o dozór elektroniczny. Otóż każdy Sędzia Penitencjarny traktuje dozór elektroniczny, jako dobrodziejstwo dla skazanego, który zamiast odbycia kary w więzieniu spędzi ten czas poza zakładem karnym. Sędziowie nie są przychylnie nastawieni do skazanych za przestępstwo na karę bezwzględnego pozbawienia wolności. Uważają, że skazani powinni realnie odczuć dolegliwość płynącą z wykonania kary pozbawienia wolności. W ich ocenie odbycie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym jest zbytnim pobłażaniem dla skazanych, którzy, nie poczuwszy na własnej skórze dolegliwości wynikającej z pobytu w Zakładzie Karnym niczego się nie nauczą i powrócą an drogę przestępstwa.

Cóż zatem powinieneś zrobić, by odwrócić ten niekorzystny dla Ciebie sposób myślenia Sędziego.

Powinieneś we wniosku o dozór elektroniczny przedstawić i uzasadnić 2 argumenty:

• po pierwsze, powinieneś porównać, jakie korzyści odniesie społeczeństwo oraz Ty sam i Twoja rodzina w razie odbycia przez Ciebie kary pozbawienia wolności w więzieniu oraz poza Zakładem Karnym. W tym miejscu musisz przedstawić Sądowi negatywne konsekwencje jakie poniesiesz Ty i Twoja rodzina w razie odbycia kary w Zakładzie Karnym – ile stracicie, jak to wpłynie na sytuację finansową Twojej rodziny, sytuację Twoich bliskich wymagających pomocy lub opieki z Twojej strony, uniemożliwi Ci kontynuowanie pracy lub nauki, spowoduje przerwanie podjętej przez Ciebie terapii uzależnienia od alkoholu lub narkotyków, uniemożliwi Ci dalsze spłacanie orzeczonej kary grzywny lub obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonych.

• po drugie, powinieneś zwiększyć w oczach Sędziego dolegliwość, jaką odczujesz odbywając karę pozbawienia wolności poza zakładem karnym. Temu właśnie celowi służą obowiązki, jakie będziesz realizować w trakcie dozoru elektronicznego, np. obowiązek wykonywania pracy zarobkowej, łożenia na utrzymanie małoletnich dzieci, obowiązek opieki nad chorym członkiem rodziny, obowiązek podjęcia lub kontynuowania terapii uzależnienia od narkotyków lub alkoholu, obowiązek dalszego spłacania obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu i wiele innych. 

Jeśli posłuchasz tych rad, wówczas Sędzia Penitencjarny oceni, że udzielenie Ci zgody na odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego nie oznacza darowania Ci kary pozbawienia wolności. Sędzia Penitencjarny dostrzeże, że pomimo odbycia kary pozbawienia wolności w domu, w sposób pożyteczny dla Ciebie, Twojej rodziny oraz społeczeństwa wykorzystasz okres dozoru elektronicznego. Sędzia penitencjarny uzna  również, że zgadzając się na odbycie przez Ciebie kary pozbawienia wolności w ramach dozoru elektronicznego zachowa możliwość kontrolowania Twojego zachowania poprzez egzekwowanie od Ciebie, czy realizujesz nałożone na Ciebie obowiązki. Porównując korzyści oraz wady udzielenia Ci zgody na odbycie kary pozbawienia wolności w ramach dozoru elektronicznego Sąd oceni, że tych korzyści jest o wiele więcej – jeżeli w trakcie dozoru przyjmiesz na siebie szereg obowiązków zwiększających dolegliwość  dozoru elektronicznego.

Do napisania tego artykułu skłoniło mnie następujące zapytanie czytelnika bloga:

Witam, Cała procedura dozoru u mojego męża zaczęła się 1 października, wtedy ZK wystąpił z wnioskiem. Dokumenty do Sądu trafiły 8 października. W przeciągu dwóch tygodni były sprawdzone warunki techniczne i wywiad kuratora!!! Dziś jest już 11 listopad i nadal nic nie wiemy o terminie wokandy! Ile czasu jest maksymalnie na wyznaczenie terminu?

Zgodnie z art. 40 ust. 5 Ustawy o dozorze elektronicznym Sąd Penitencjarny powinien rozpoznać wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego w terminie 14 dni od daty wpływu wniosku do Sądu.

Jeżeli Sąd Penitencjarny nie uwzględni Twojego wniosku, to zgodnie z art.53 w zw. z art.52 ust.2 Ustawy o dozorze elektronicznym na postanowienie Sądu Penitencjarnego o oddaleniu wniosku o dozór elektroniczny przysługuje środek zaskarżenia – zażalenie, które powinno zostać rozpoznane w ciągu 7 dni od wpływu zażalenia do Sądu

Jak na polskie standardy, ustawa o dozorze elektronicznym wprowadziła wręcz ekspresowe tempo rozpoznawania przez Sądy wniosków o dozór elektroniczny oraz zażaleń na odmowę ich uwzględnienia.

Opóźnienie w rozpoznaniu wniosku o dozór elektroniczny ma najczęściej miejsce w dwóch przypadkach:

• składane przez skazanych wnioski o dozór elektroniczny są dotknięte błędami i brakami formalnymi, które wymagają uzupełnienia przed skierowaniem sprawy  na wokandę

• Sądy Penitencjarne nie wywiązują się z zakreślonego w ustawie  terminu 14 dni na wyznaczenie posiedzenia celem rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny. 

Aby przyspieszyć rozpoznanie przez Sąd Penitencjarny Twojego wniosku o zezwolenie na odbycie kary w trybie dozoru elektronicznego, pamiętaj o kilku wskazówkach, które szerzej opisałem w artykule http://dozorelektroniczny.com.pl/termin-rozpoznania-wniosku-o-dozor-elektroniczny/ :

• złóż wniosek o dozór elektroniczny na biurze podawczym Sądu Penitencjarnego, zamiast wysyłać go pocztą. Dzięki temu już następnego dnia, a najpóźniej w ciągu 2 dni po złożeniu wniosku trafi on na biurko Sędziego Penitencjarnego

• we wniosku o dozór elektroniczny wskaż telefon kontaktowy, dzięki temu prostemu zabiegowi Sąd Penitencjarny zawiadomi Cię telefonicznie o terminie i miejscu  posiedzenia. Sąd nie będzie musiał wysyłać Ci zawiadomienia o terminie posiedzenia pocztą, co znacznie przyspieszy wyznaczenie posiedzenia

• podpisz się własnoręcznie (pełnym imieniem i nazwiskiem) pod wnioskiem o dozór elektroniczny. Częstym błędem osób ubiegających się o odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego jest podpisanie wniosku imieniem i nazwiskiem komputerowo, a nie własnoręcznie. Jest to brak formalny wniosku, a więc Sąd wezwie Cię do jego uzupełnienia poprzez złożenie pod wnioskiem własnoręcznego podpisu, a to z kolei opóźni rozpoznanie Twojego wniosku

• wskaż we wniosku od dozór elektroniczny prawomocny wyrok skazujący Cię na karę pozbawienia wolności, którą chcesz odbyć w trybie dozoru elektronicznego, najłatwiej Ci będzie dołączyć do wniosku kopię tego wyroku. Jeśli jej nie masz, wówczas wskaż nazwę Sądu, który wydał wyrok skazujący, datę jego wydania, jego sygnaturę oraz wskaż na jaką karę zostałeś skazany

• do wniosku o dozór elektroniczny dołącz harmonogram wykonania kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego. Chodzi tu o rozpisanie godzin na dobę „od….. do” w poszczególnych dniach tygodnia, w których będziesz przebywał poza miejscem zamieszkania ( poza miejscem wykonywania dozoru)

• dołącz do wniosku pisemną  zgodę osób dorosłych, wspólnie zamieszkujących z Tobą w miejscu wykonywania dozoru elektronicznego

W tym artykule opisze również, co można zrobić by „skłonić” Sąd Penitencjarny do szybszego rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny w czasie zbliżonym do ustawowego terminu 14 dni liczonych od daty wpływu wniosku do Sądu?

Problem polega na tym, że wskazany w Ustawie o dozorze elektronicznym termin 14 dni ma charakter instrukcyjny, a więc  jego przekroczenie przez Sąd nie wywołuje żadnych konsekwencji procesowych. Nie oznacza to jednak, że osoba,  która wnioskuje o zezwolenie na wykonanie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego musi bezczynnie czekać na działania Sądu.

Co zatem można zrobić, by przyspieszyć rozpoznanie przez Sąd wniosku o dozór elektroniczny:

• do wniosku o dozór elektroniczny dołącz pismo, zatytułowane „prośba o pilne wyznaczenie terminu posiedzenia w przedmiocie wniosku o dozór elektroniczny” W tym piśmie zwróć uwagę Sądu na zakreślony w ustawie termin 14 dni na rozpoznanie Twojego wniosku, a ponadto wskaż argumenty, dla których zwolnienie Cię z Zakładu Karnego jest tak istotne. Dla przykładu, jeśli wykonujesz pracę, wskaż na zagrożenie jej utraty w razie osadzenia Cię w Zakładzie Karnym. Jeżeli opiekujesz się chorym członkiem rodziny wskaż na konieczność zapewnienia tej osobie ciągłej opieki.

• ponawiaj pisma – prośby o pilne wyznaczenie posiedzenia w przedmiocie Twojego wniosku o dozór elektroniczny co kilka dni. Pamiętaj, by te pisma były uprzejme. Nie zarzucaj w nich Sędziemu przewlekłości czy też opieszałości w rozpoznaniu Twojego wniosku. Nie chcesz przecież zrazić do Siebie Sędziego. Skoncentruj się na przedstawieniu okoliczności, dla których uzasadnione jest pilne rozpoznanie Twojego wniosku o dozór elektroniczny. Po otrzymaniu 1-2 takich pism Sędzia Penitencjarny dostrzeże Twoją determinację i wyznaczy termin posiedzenia.

Za popełnione po raz pierwszy przestępstwo prowadzenia samochodu, nawet pod znacznym wpływem alkoholu z art.178a par. 1 k.k., Sądy zazwyczaj orzekają kary od 6 miesięcy do 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres od 2 do 5 lat próby. 

Za ponowne popełnienie przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art.178a par 4 k.k. Prokuratorzy żądają wymierzenia oskarżonemu kary nie przekraczającej 1 roku pozbawienia wolności, ale bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, a Sady często takie właśnie kary – bezwzględnego pozbawienia wolności orzekają.

Podsumowując:

Za popełnienie po raz pierwszy przestępstwa prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości nie grozi Ci kara bezwzględnego pozbawienia wolności, tj. bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Sąd prawdopodobnie wymierzy Ci karę kilku miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie zawiesi na okres próby.

Jeżeli ponownie popełnisz przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości, wówczas:

• zostaniesz oskarżony o przestępstwo z art.178a par. 4 k.k.(ponowne prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości), za które realnie grozi Ci kara od kilku miesięcy do 1 roku pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania

a ponadto

• Sąd zarządzi wobec Ciebie wykonanie, tj. odwiesi Ci karę pozbawienia wolności orzeczoną za popełnione wcześniej przestępstwo prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu

Popełniając ponownie przestępstwo prowadzenia samochodu po pijanemu wpakujesz się w nie lada problemy, które mogą doprowadzić Cię do osadzenia w Zakładzie Karnym.

W tym artykule opiszę, co zrobić, gdy znalazłeś więc właśnie w takiej sytuacji, a więc, gdy: 

• Sąd wymierzył Ci karę bezwzględnego pozbawienia wolności, tj. bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za popełnione ponownie przestepstwo prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu z aart.178a par.4 k.k.

lub

• Sąd odwiesił Ci, a więc  zarządził wobec Ciebie wykonanie  kary pozbawienia wolności za przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości orzeczonej wcześniej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

W takiej sytuacji Twoją jedyną szansą na uniknięcie osadzenia w Zakładzie Karnym jest odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. 

Wykonanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego oznacza jej odbycie poza Zakładem karnym, najczęściej w miejscu Twojego zamieszkania, z możliwością opuszczania tego miejsca do 12 godzin na dobę.

Wykonanie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego pozwala Ci  na jej odbycie w domu, bez rozłąki z rodziną, z zachowaniem możliwości wykonywania pracy, prowadzenia działalności gospodarczej, kontynuowania nauki czy sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.

Podstawowym warunkiem odbycia kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest długość kary pozbawienia wolności orzeczonej prawomocnym wyrokiem skazującym, która nie może przekraczać 1 roku.  W sytuacji, gdy masz do odbycia więcej niż jedną karę pozbawienia wolności, ich suma nie może przekraczać jednego roku pozbawienia wolności. Osoby skazane za popełnienie przestępstwa prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu w większości spełniają ten warunek. Z mojego zawodowego doświadczenia wynika, że kary pozbawienia wolności orzekane za to przestępstwo nie przekraczają zazwyczaj 1 roku.

O odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego najlepiej starać się jak najszybciej po prawomocnym wyroku skazującym na karę bezwzględnego pozbawienia wolności lub po prawomocnym postanowieniu Sądu o zarządzeniu wykonania (odwieszeniu) kary pozbawienia wolności. Jeżeli przegapiłeś ten moment, pamiętaj, że możesz starać się o dozór elektroniczny również po osadzeniu w Zakładzie Karnym.

Jeśli chcesz odbyć karę pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego, powinieneś złożyć do Sądu Penitencjarnego (Sądu Okręgowego) właściwego dla miejsca Twojego zamieszkania lub osadzenia w Zakładzie Karnym wniosek o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym. Sąd powinien rozpoznać Twój wniosek w ciągu 14 dni od jego wpływu do Sądu, choć w praktyce trwa to zazwyczaj 1 miesiąc. 

Pamiętaj jednak, że jak w każdej sprawie karnej, tak i w sprawie o dozór elektroniczny za przestępstwo prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu najważniejsze znaczenie ma dobre i przekonywujące uzasadnienie wniosku o dozór elektroniczny. 

We wniosku o dozór elektroniczny za prowadzenie samochodu po pijanemu powinieneś zaproponować nałożenie na Ciebie obowiązków:

• podjęcia lub kontynuowania terapii dla osób uzależnionych od alkoholu

• uczestniczenia w szkoleniach dla osób, które spowodowały wypadek drogowy pod wpływem alkoholu

• wykonywania pracy zarobkowej

Taka propozycja znacząco zwiększy Twoją szansę na uzyskanie zezwolenia Sądu na odbycie kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego. Rzecz w tym, że osoby skazane na krótkoterminowe kary pozbawienia wolności do 1 roku pozbawienia wolności nie mogą odbyć terapii uzależnienia od alkoholu w Zakładzie Karnym z uwagi na brak miejsc na terapii. Tymczasem dla Sędziego jednym z celów postępowania karnego wobec osoby złapanej ponownie na jeździe samochodem po wpływem alkoholu powinno być skłonienie jej do podjęcia leczenia problemu alkoholowego Brak możliwości odbycia terapii w Zakładzie Karnych w połączeniu z Twoi wnioskiem o nałożenie obowiązku podjęcia terapii „na wolności” w trakcie dozoru elektronicznego zwiększa Twoją szansę na pozytywne rozpoznanie wniosku o dozór elektroniczny. Podobnie rzecz przedstawia się z obowiązkiem wykonywania pracy zarobkowej w czasie odbywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – w systemie dozoru elektronicznego.